Przyzębie (parodontium) – to zespół tkanek otaczających ząb i utrzymujących go w zębodole. Topograficznie przyzębie dzieli się na okołowierzchołkowe (parodontium periapicale) i brzeżne (parodontium marginale). Najczęściej jednak pod pojęciem “przyzębie” rozumie się przyzębie brzeżne, a więc zespół tkanek stykających się w obrębie szujki zęba. Z przyzębiem bardzo ściśle pod względem topograficznym i funkcjonalnym związany jest cement korzeniowy.

Po zakończeniu wyrzynania zęba, tkanki przyzębia łączą się ze sobą w okolicy szyjki zęba, stanowiąc całość morfologiczno-czynnościową.

Dziąsło składa się z :
– brodawek dziąsłowych (papilla gingivalis), wypełniających zwykle trójkątne przestrzenie międzyzębowe,
– dziąsła brzeżnego (gingiva marginalis), stanowiącego zewnętrzną ścianę kieszonki dziąsłowej,
– dziąsła właściwego (gingiva propria), stanowiącego pokrycie szczytowej części wyrostka zębodołowego.

Przyczep nabłonkowy w ciągu życia osobnika, przesuwa się po cemencie korzeniowym w kierunku wierzchołka korzenia, w związku z powolnym zanikaniem wyrostka zębodołowego. Jest to jeden z objawów zaniku starczego.

Ozębna (periodontium, desmodont) to tkanka łączna otaczająca korzeń zęba i wypełniająca przestrzeń między cementem korzenia, a kością wyrostka zębodołowego. Przestrzeń ozębnej (spatium periodontii), o średniej grumośći 0,15-0,25mm, zawiera włókna klejodajne, tzw. włókna Sharpeya. Ich zróżnicowany i falisty przebieg umożliwia nieznaczną fizjologiczną ruchomość zęba w zębodole pod wpływem ucisku, mimo że ozębna nie posiada włókien  elastycznych.

Naczynia krwionośne ozębnej pochodzą od gałązek zębowych, dziąsłowych oraz z jam szpikowych kości gąbczastej. Przez blaszkę zbitą przedostają się do ozębnej drogą licznych otworów odżywczych, które niekiedy są tak liczne, że  tworzą tzw. sito zębodołowe.

Zwykle najistotniejszym objawem chorób przyzębia jest zapalenie tkanek miękkich, początkowo tylko dziąseł, a później głębszych: ozębnej, okostnej, kości. W niewielkim odsetku chorób przyzębia, na początku przeważają objawy zwyrodnieniowe, wyraźne zapalenie następuje później.

W wyniku działania czynników bakteryjnych z płytki i na skutek immunologicznej odpowiedzi gospodarza rozwija się zapalenie dziąsła, które z czasem przechodzi na kość wyrostka zębodołowego.

1. Zapalenia dziąsła (gingivitis) –  To proces zapalny tkanki miękkiej otaczającej ząb, który nie obejmuje jeszcze tkanek głębszych, pod dziąsłem. Ciężkość zapalenia zależy od masy płytki, czyli ilości drobnoustrojów,oraz ich zjadliwości, a także od odporności organizmu.

Objawy:
– zaczerwienienie
-krwawienie samoistne, podczas spożywania twardych pokarmów lub podczas szczotkowania
– bolesność
– rozpulchnienie

– obrzęk
– mniejsza odporność na urazy

Zapalenie dziąseł zwykle ma charakter zapalenia nieżytowego, natomiast jeśli dołączą objawy przerostu czy rozrostu zapalnego brodawek dziąsłowych lub brzegu dziąsła to mówi się o zapaleniu rozrostowym. Obecność żywo krwawiących owrzodzeń umiejscowionych na szczytach brodawek i brzegu dziąsła wskazuje na zapalenie wrzodziejące, a żywo czerwonych przerostów ziarniny na zapalenie ziarninowe.

Zapalenie dziąseł jest stanem odwracalnym.

 

 

 

2. Zapalenie przyzębia (periodontitis) – in. destrukcyjna choroba przyzębia, dotyczy już nie tylko dziąsła, ale także głębszych tkanek, gdzie z powodu dowierzchołkowego wędrowania przyczepu nabłonkowego powstają patologiczne kieszonki dziąsłowe. Wraz z powstaniem kieszonek następuje utrata przyczepu łącznotkankowego i kości wyrostka zębodołowego szczęki lub żuchwy. Jeśli choroba postępuje, to do objawów zapalnych dołącza się rozchwianie zębów i ich utrata.

W patologicznych kieszonkach może gromadzić się wysięk surowiczy lub ropny. Mogą także powstawać ropnie przyzębne.

 

Zapalenie przyzębia dzieli się na:

– zapalenie przewlekłe

– zapalenie agresywne
– zapalenie w przebiegu chorób ogólnych

 

 

 

PODSUMOWANIE:

 

*Zapalenie przyzębia zawsze rozwija się z zapalenia dziąsła.
*Bardzo rzadko choroby przyzębia przebiegają bez wyraźnego stanu zapalnego (powstają wtedy obnażenia korzeni zębów, nadwrażliwość szyjek zębowych)

* Zapalenie dziąseł przechodzące na tkanki głębiej położone, uszkadza kość wyrostka zębodołowego. Uszkodzenie jest zwykle  nierównomierne, co w obrazie RTG nazywa się ubytkiem nieregularnym. Może być także równomierne (ubytek poziomy) – mówi się wtedy o  kieszonce kostnej.

* Głębokie ubytki kostne prowadzą do szybkiego rozchwiania objętych nimi zębów, podczas gdy zęby dotkinięte ubytkiem poziomym kości ulegają rozchwianiu później. ale za to w większej liczbie jednocześnie.
*Ubytki pionowe kości (kieszonki kostne) są także miejscem powstawania ropni przyzębnych.